Sektör Haberleri
GÜYAD Başkanı Özkök “Türkiye’de GES YEKA ihalelerinin sonucunu henüz almadık”
Yenilenebilir Enerji Yatırımcıları Derneği GÜYAD, yenilenebilir enerji sektörünün mevcut gündemini çevrimiçi basın sohbet toplantısında enerji editörlerine değerlendirdi. 13 Nisan günü yapılan sohbet toplantısında konuşan GÜYAD Başkanı Cem Özkök, pek çok farklı alana ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bir ziyaret gerçekleştirdiklerini belirten Özkök, bakan ve bakan yardımcısıyla yapılan görüşmede şu hususların ele alındığını belirtti:
“1.000 MW güneş YEKA’sı ihale edildi. Bunların Nisan ayı içinde tekliflerin açılması bekleniyor, en düşük beş teklif kendi içinde yarışacak. 1.000 MWa 9.400 MW teklifi geldi, çok ciddi rekabet olacak demek. Bu esnada Türkiye’de ciddi bir döviz artışı oldu çeşitli sebeplerden dolayı. Faizler de arttı. Bakanlığa önerimiz ‘şartnamedeki eskalasyon oranının başlangıç tarihini teklif verdiğimiz tarih olarak alalım; açık eksiltme yapacağımız fiyat eskalasyonlu fiyat olsun’ şeklinde. Bu yönde dilekçemizi Bakanlık’a sunduk. Değerlendirmelerini bekliyoruz.
Daha önce gördük ki rüzgarda teklifler toplandı, yarışmalar yapıldı ve bunların neticesinde birçok firmanın verdiği teklif yüzünden fizibıl olmadı projeleri ve yapamadılar. Bu sebeple bu projelerin kapasitesi birkaç sene atıl olarak kaldı ve şu anda bu 1.000 MW rüzgar YEKA ihalesi gündemde. Bu da muhtemelen Nisan ayı içinde ilan edilecek. Sektör bunu bekliyor. Sanıyorum buna 6-7 ay süre verilip teklif toplanacaktır.”
Türkiye’de GES YEKA ihalelerinin sonucunun henüz alınamadığını ifade eden Cem Özkök, şu değerlendirmeleri yaptı: “Suudi Arabistan’daki ışınımla Almanya’daki ışınım, Türkiye’deki ışınım farklı. Bu çerçevede değerlendirme yapmak lazım. Ayrıca Arabistan, Dubai gibi bölgelerde alım garantisi daha uzun sürelerle veriliyor. Bunlar da teklifleri tabi etkiliyor. Ayrıca bu ülkenin kredibilitesi, bulabileceğiniz finansmanın yüzde oranı da çok önemli. Bunları ekonomik fizibiliteye koyduğunuzda bu daha anlaşılır olur. Türkiye’de bu kadar uzun alım garantisi yok ve ışınım Arabistan’a göre daha az. Ayrıca faiz oranları yüksek. Bu sebeple bankaya gittiğiniz zaman bir proje kredisi aldığınızda çok ciddi faiz oranları ödeyeceğiniz için bu rakamları Türkiye’de görmek mümkün olmayacaktır.
Türkiye’de GES YEKA ihalelerinin sonucunu daha almadık. Bu sonuçları aldığımızda siz de rakamların epey aşağı düştüğünü göreceksiniz. Finansman fizibiliteyi etkileyen unsurlardan bir tanesi. Portekiz’in ışınımı Türkiye ile hemen hemen paralel. Oradaki fiyatla şu anda ihale sonrası Türkiye’de göreceğimiz fiyatın çok da farklı olmayacağını düşünüyoruz, hatta Türkiye’deki fiyatın biraz daha aşağı düşmüş olacağını görebiliriz. Yalnız dalgalanmalar güneşte, rüzgarda, jeotermalde fizibiliteleri etkiliyor.
Güneş YEKA ihalesi için verilmiş olan 9.440 MW’lık teklifin içinde tüm teklifler 35 kuruşun altında çünkü tavan fiyat 35 kuruş. Ekonomik dalgalanmalar ve hem kurdaki hem de faizdeki artışlar nedeniyle bizim yatırımcılar olarak bu konudaki talebimiz zarfı verdiğimiz tarihten itibaren eskalasyon uygulanıp, örneğin 30 kuruş teklif verilmişse ve teklifler 30 Nisan’da açılacaksa; 12 Mart’la 31 Nisan arası örneğin şartname gereği 1 kuruş eskalasyon geldiyse pazarlığın 30+1; 31 kuruştan başlatılması. Kredi faiz oranları TL’de de dövizde de ciddi ölçüde arttı. Oranları düşünecek olursa bugün dövizde yüzde 8-9’larla, TL’de ise yüzde 21-23 ile borçlanabiliyorsunuz. Bunlar fizibilite hesaplarımız için çok yüksek rakamlar.
YEKA ihalesinde rakam vermem doğru olmaz ama 30 kuruşların altı olacağını tahmin ediyoruz. İlk YEKA ihalesinin 6,99 dolar/sentlik fiyatından epey aşağıda olacaktır.
Bu YEKA ihalesinden sonra ikinci bir ihale daha yapılabilmesi için daha stabil bir ortamda olmamız gerekir. Şu anda dalgalı bir ekonomik ortamdayız, suların durulması lazım. Bu süreçte bizim de gemiyi limana çekip suların durulmasını beklememiz lazım. Kredi faiz oranları çok yüksek olduğundan yatırımcı önünü göremiyor ve yabancı yatırımcı da bu nedenle çekingen kalıyor. Maç başladıktan sonra kural değiştirilmesi fizibilitenizdeki gider kalemlerinizden birinin ciddi şekilde zamlanmasına neden oluyor. Ne yabancı ne de Türk yatırımcı bu değişiklilerden hoşlanıyor. Yeni YEKA için daha stabil bir ortamın beklenmesi gerekmekte.”
Hibrit projelerde iyi noktadayız
Hibrit projeler hakkında olumlu görüş bildiren GÜYAD başkanı, bu konuda temaslarının sürdüğünü ifade etti: “Hibritin geldiği nokta iyi bir nokta, bu konuda ilgili kuruluşlarla görüşmelerimiz devam ediyor. Hibrit tarafında rüzgar projelerinde güneş hibrit yapılmasında problem kalmadı. Orman sahası hariç rüzgar santralleri içinde güneş kurulumu yapabiliyorsunuz. Buradaki problem JES’lerde, HES’lerde ve termik santrallerde. O bölgenin kapasitesine göre TEİAŞ tarafından bağlantı izni verilecek ve o izin kapasitesi kadar hibrit yapabileceksiniz. Tabi rüzgar ve güneş dalgalı enerji ürettiğinden ikisi birbirini tamamlayıcı oluyor, bu yüzden bu alanda bir problem yok ama bir jeotermalde örneğin güneş hibrit yapacağınız zaman güneşin dalgalı enerjisi üretim hattındaki sistemi etkileyebiliyor. TEİAŞ da bu yüzden hassas davranıyor.
Rüzgar santrali alanlarına kurulabilecek güneş hibritlerin toplamı hakkında yeterli bilgi yok çünkü henüz yönetmelik yayınlanmadı. Yönetmeliğe göre başvurular yapılacaktır. Kurulacak bölgenin iletim ve trafo merkezlerinin kapasitesine göre müracaatlar yapılacağı için şimdiden bir rakam vermek mümkün değil.”
En pahalı enerji kaynağı doğal gaz
Güneş enerjisinin her geçen gün ucuzladığına dikkat çeken Özkök, şu ifadeleri kullandı: “En pahalı kaynak şu anda doğal gaz. Güneş her geçen gün daha da ucuzluyor çünkü teknolojisi çok çabuk gelişiyor. Depolama yapabildiğimiz takdirde daha da ucuzlayacak. Güneş ve rüzgardaki depolama problemi çözülürse Suudi Arabistan, Dubai ve Katar’dakine benzer rakamlar görülebilir. Üzerine hidrojeni de eklersek çok daha verimli olur. Şu anda ülkemizde kendini finanse etmiş, borçlarını ödemiş HES’ler var EÜAŞ’ın elinde. Şu an en ucuz enerjiyi onlar üretiyor. Türkiye’de gerek güneşte gerek rüzgarda daha alacağımız çok yol var. Ne zaman ki rüzgarda 25 bin MW, güneşte 50 bin MW’ları görürsek o zaman bu ucuzlamayı çok daha etkili olarak görebiliriz. Şu an en ucuz enerjiyi sudan elde ediyoruz diyebiliriz.
Depolama taslağı ile ilgili görüşlerimizi ilgili kurumlara bildirdik. Ancak yönetmelik bu haliyle yayınlanırsa depolama yapmak isteyen çıkmaz. Neden? Çünkü bu yönetmelik hazırlığı depoladığınız enerjiyi YEKDEM kapsamında satamazsınız diyor. Bu durum fizibilite ve finansman bulma açısından sorun yaratacak ve yatırımcıyı engelleyecektir. Depolamaya alım garantisi vermezseniz yatırımcı depolama yapamayacaktır. Türkiye’de
YEKDEM uygulaması bir efsane yazdı, nedeni de alım garantisi verilmesiydi. Ve böylece hem güneşte hem rüzgarda yerli sektörler oluşabildi.”
Türkiye’de offshore yatırımları kârlı değil
Türkiye’de deniz üstü RES yatırımları hakkında da değerlendirmeler yapan GÜYAD Başkanı Özkök, şunları belirtti: “Türkiye’nin ‘deniz üstü rüzgar yatırımlarının fizibilitesini’ ekonomik kılan bir rüzgar hızı yok. Bu alanda ilana çıkıldı ama hiç teklif gelmedi, bu da haklı bir durumdu çünkü bu alanda altyapı çalışması yoktu. Bu tür çalışmalar ve sondajlar şu sıralar yapılıyor. İhalelere altyapı ve teknik şartname oluşturma yönünde çalışmalar devam ediyor. Türkiye’nin karasal rüzgarı deniz üstü rüzgarına göre daha kaliteli.
Genel
Smart, ilk sürdürülebilirlik raporunu ve strateji belgesini paylaştı: ‘2040 Net Zero’ya emin adımlarla ilerliyor
Yatırımlarıyla güneş teknolojilerinde küresel bir marka haline gelen Smart Güneş Teknolojileri, 2023-2027 dönemini kapsayan Strateji Belgesi ve 2022 yılı için hazırladığı ilk Sürdürülebilirlik Raporu’nu kamuoyu ile paylaştı. 2022 yılında panel üretiminden kaynaklanan karbon emisyonunu I-REC sertifikası ile sıfırlayan, bunun yanı sıra Sürdürülebilirlik Komitesi kuran ve ‘2040 Net Zero’ hedeflerine emin adımlarla ilerleyen Smart, ‘Net Sıfır’a çok daha erken bir tarihte ulaşmayı planlıyor. 2022 yılında Gebze ve Dilovası’nda yer alan tesisleriyle toplam üretim miktarını 585.250 adet panele çıkaran firma, 2023 yılı içerisinde devreye alacağı ve yeni yatırımlarının devam ettiği Aliağa FV Hücre ve Panel Entegre Üretim Tesisi ile 2024 yılı 4. çeyreği itibarıyla yıllık güneş paneli üretim kapasitesini 2.9 GW’a, hücre üretim kapasitesini 2 GW’a yükseltmeyi hedefliyor.
2022 yılı için hazırlanan ilk Sürdürülebilirlik Raporu ve 2023-2027 dönemini kapsayan Strateji Belgesi’ni 5 Eylül 2023 tarihinde düzenlenen lansman toplantısında kamuoyu ile paylaşan Smart Güneş Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Halil Demirdağ, “Smart Güneş Teknolojileri olarak 2014 yılında güneş enerjisi sektöründe faaliyetlerimize başladık. 2017 yılında Gebze’de ilk güneş paneli üretim tesisimizi faaliyete geçirdik. O zamandan bu yana sadece Türkiye’nin değil, Avrupa’nın da önde gelen güneş teknolojisi firmalarından biri haline geldik. 2022 yılı ise, halka arzımızı gerçekleştirdiğimiz ve BIST 50 şirketleri arasına girdiğimiz yıl oldu “dedi.
Şirketin, sürdürülebilirliği yönetim yaklaşımının merkezine konumlandırdığını vurgulayan Demirdağ, “Sürdürülebilirlik, bizim için sadece bir kavram değil, yönetim yaklaşımımızın merkezinde yer alıyor. İnsan, toplum ve çevreyi odağımıza alarak, dünya çapında enerjinin daha temiz bir şekilde üretilebilmesi için çalışmalar yürütüyoruz. Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ışığında, toplumsal cinsiyet eşitliği, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme gibi konulara özel önem veriyoruz” açıklamasında bulundu.
2023-2027 Strateji Belgesi sunumunda Smart’ın yatırım yol haritasını paylaşan Demirdağ, “Pandemi, tedarik zinciri ve dijitalleşme gibi konulara odaklanmamızı sağlarken; Rusya-Ukrayna savaşı ve buna karşılık Avrupa Birliği’nin enerji arz güvenliğini sağlamak için açıkladığı Yeşil Mutabakat Sanayi Planı ve ABD senatosu tarafından enflasyonla mücadele kapsamında ülkenin yenilenebilir enerji üretim potansiyelini artırmayı amaçlayan Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) gibi gelişmeler, sürdürülebilir büyüme ve yatırım stratejilerimizi oluştururken göz önüne aldığımız önemli hususlar arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı.
Bugünün kaynaklarını gelecek nesillere aktarabilme yeteneği olan sürdürülebilirlik kavramının enerji bağımsızlığı ve iklim adaleti için öneminin bilincinde olan, Çevresel Sosyal ve Yönetişim (ÇSY) çalışmalarına 2022 yılında başlayan Smart Güneş Teknolojileri, 1 Ocak 2022 ile 31 Aralık 2022 dönemine ilişkin sürdürülebilirlik faaliyetlerini ve bu faaliyetlere ilişkin performans detaylarını içeren Küresel Raporlama Girişimi (GRI) uyumlu ilk sürdürülebilirlik raporunu, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde paylaştı.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan (SKA); 5-Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, 7-Erişilebilir ve Temiz Enerji, 8-İnsana Yakışık İş ve Ekonomik Büyüme, 9-Sanayi Yenilikçilik ve Altyapı, 11-Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar ve 13-İklim Eylemi ile direkt ilişkili konularda çalışmalara devam eden Smart Güneş Teknolojileri, projelerini bu amaçlara uyumlu bir şekilde geliştiriyor.
Sürdürülebilirlik hedefleri ve stratejik planları kapsamında, Türkiye’nin yeni yüzyılında daha yeşil ve kalkınmış bir geleceğe ulaşabilmek için yeşil hidrojen konusunda da çalışmalar yapan Smart Güneş Teknolojileri, Solargize markası altında yeşil enerjili elektrikli araç şarj istasyonları kurulum çalışmalarına devam ediyor.
Enerji dönüşümünün lider oyuncusu olmayı hedefleyen şirketin sürdürülebilirlik raporu ve strateji belgesine https://www.smartsolar.com.tr/yatirimci-iliskileri.html bağlantısından ulaşılabiliyor.
YEO’dan geleceğin enerji teknolojileri için 3 önemli hamle
LONGi, ilk Çinli güneş enerjisi şirketi olarak emisyon azaltma hedefleri için Bilim Temelli Hedef girişimi (SBTi) onayı aldı
Smart, ilk sürdürülebilirlik raporunu ve strateji belgesini paylaştı: ‘2040 Net Zero’ya emin adımlarla ilerliyor
-
Çatı Üstü Güneş Enerjisi1 sene ÖncePerakende Devi İkinci Kez ASUNİM’İ Seçti
-
Genel1 sene ÖnceKPMG ve Enerji IQ’nun Türkiye’nin 2021 enerji piyasası karnesini yansıtan raporu yayımlandı
-
Etkinlikler2 sene ÖnceDünyanın GES’i Solar İstanbul’da
-
Büyük Ölçekli Güneş Projeleri1 sene ÖnceAsunim’in Génese Natural Ortaklığından Portekiz’e 13 Milyon Euro’luk Güneş Tarlası
-
Etkinlikler1 sene ÖnceGüneş Enerji Sektörünün Devleri SolarEX İstanbul’un ilk gününde rekor sayıda yatırımcısıyla buluştu
-
Etkinlikler2 sene ÖnceGüneş enerjisi teşvikleri yatırımların artmasını sağlayacak
-
Genel2 sene ÖnceGüneş enerjisi santralleri Drone teknolojileriyle kontrol altında
-
Etkinlikler2 sene ÖnceEnerji dönüşümü başladı